Vieren of vluchten?
Links en rechts van me staan cowboys en indianen, voor me loopt een verpleegster en ik word vooruit geduwd door een piraat. Helemaal niet gek tijdens carnaval! Tijdens dit grootste volksfeest staat het zuiden des lands weer dagenlang 'onder water'. Steden veranderen hun naam, boerenkielen komen weer uit de kast en kroegen worden omgebouwd tot feestpaleizen. Drinken, feesten en inhaken staan tijdens deze dagen centraal. Natuurlijk verkleed en geschminkt, want zonder een gekke outfit kan je echt niet mee doen. Zelf kom ik uit een streek waar carnaval gevierd wordt. Toch twijfel ik elk jaar weer, wel of niet vieren? Als je het viert, dan moet je het goed doen! En zo niet, dan het liefste weg van die gekte. Wil je carnaval liever ontvluchten? Lees dan mijn blog over heerlijke plekjes waar er geen carnaval wordt gevierd.
Een stukje oorsprong
Oorspronkelijk is carnaval een Katholiek eetfestijn. Het was de laatste mogelijkheid om je flink vol te eten voor de vastentijd. Waarschijnlijk is de naam afgeleid van het Latijnse 'carne vale' wat 'afscheid van het vlees' betekent. In elk geval is het feest door de jaren heen veranderd in een groots volksfeest en speelt voor de meesten het geloof hierbij geen enkele rol meer. Overigens vieren we in Nederland twee soorten carnaval; het Rijnlands carnaval en het Bourgondische carnaval. Het Rijnlandse carnaval wordt veelal gevierd in Limburg en het oosten van Brabant. Het Bourgondische carnaval wordt gevierd in het noorden en westen van Brabant en Zeeland. Daar is het vooral traditie om stedennamen te veranderen.
Carnaval in Nederland
Er zijn een aantal steden in Nederland en over de grens waar carnaval groots wordt gevierd. Hier wordt er maandenlang naar carnaval toegeleefd; wagens geknutseld voor de optocht of pakken genaaid voor de groep. Zonder kostuum val je in deze steden tijdens carnaval zeker op. Het is een ware belevenis om je hieraan over te geven en helemaal mee te gaan in het feestgedruis.
Carnaval wordt zeker niet alleen gevierd door enthousiastelingen beneden de rivieren. Hoewel de feestgangers beneden de rivieren carnaval met de paplepel krijgen ingegoten, kunnen ook de mensen boven de rivieren er wat van. Uit onderzoek van Dat.mobilty 2014 blijkt dat vooral Rotterdammers een bezoekje brengen aan Breda tijdens het carnaval. Een goede tweede zijn de Amsterdammers, gevolgd door Dordtse feestgangers en hossende Utrechtenaren.
Meestrech - Maastricht
Waar anders in Nederland wordt carnaval zo groots gevierd als in Maastricht? De mensen op straat zijn prachtig verkleed. Er is veel aandacht voor detail en de gezichten zijn secuur geschminkt. Zo'n beetje alles vindt buiten plaats (dus trek warme kleren aan). Er is muziek, weliswaar hoempapa, maar het is zeker sfeervol en gezellig. De hotels zitten in Maastricht propvol tijdens carnaval. Maastricht is misschien wel dé carnavalsstad van Nederland. Toch blijkt uit onderzoek van Dat.mobility in 2014 dat niet Maastricht maar Eindhoven de populairste stad is om te carnavallen. Bekijk hier het programma van Meestrech.
Lampegat - Eindhoven
Eindhoven de gekste! Dat is zeker met carnaval het geval. De hele stad staat dagenlang op zijn kop, met als middelpunt de festiviteiten op de 'mert'. Op het plein staat een grote feesttent waar altijd wat te beleven is. De zotte zaterdag is traditioneel de dag voor de optocht. Zoalige zondag is een echt familiefeest waar kinderen met de paplepel carnaval krijgen ingegoten. Een druk programma waar voor iedere feestganger wel wat leuks op staat.
Oeteldonk - Den Bosch
Voor veel Bosschenaren is carnaval het hoogtepunt van het jaar. Tijdens deze dagen heet Den Bosch "Oeteldonk". Het normale leven ligt tijdens carnaval helemaal plat; de winkels zijn gesloten en restaurants zijn feestzalen. Hier wordt zowel op straat als in de kroegen volop gefeest. De mensen hangen er 'met de benen buiten'. Trek dus een warm pak en ga lekker buiten staan, dat is zo gek nog niet. Na drie dagen feest wordt de oprichter van het dorp "Oeteldonk" weer 'begraven'. De zogenaamde begrafenis van Knillis is een plechtige aangelegenheid.
Kielegat - Breda
Tijdens carnaval heet Breda "Ut Kielegat". De optocht is het hoogtepunt en wordt vaak de mooiste optocht van Nederland genoemd. De optocht is hier op maandag. Het carnaval in Breda heeft elk jaar een ander thema en er worden prijzen uitgereikt voor de mooiste praalwagens en groepen die dit thema uitdragen. Ook hier is het feest zowel binnen als buiten. De historische binnenstad is het mooie decor van al deze feestelijkheden. Vergeet niet je gezicht ook flink te schminken en een pruik op te zetten, want carnaval vier je hier 'in vol ornaat'. Breda is daarnaast, vanwege zijn ligging, een populaire carnavalsstad voor Rotterdammers.
Kruikenstad - Tilburg
Last but not least, de Kruikenstad. Vrijdag barst het feest in Tilburg los met een kroegendwéeltocht. Doel is om zoveel mogelijk kroegen op één avond te bezoeken. Op zondag is in Tilburg de dag van de optocht. D'n opstoet wordt altijd druk bezocht in Tilburg. Op maandag is het toch echt de bedoeling even te gaan bidden bij de carnavalsmis, om daarna weer helemaal los te gaan. Daarnaast is op er op de maandag 'Kruikenstad in Koor' waar ook in alle kroegen luidkeels wordt meegezongen.
Nölersriek - Cuijk
Op carnavalsmaandag is Cuijk 'the place to be'. Mensen komen van heinde en verre naar het Nölersriek om mee te doen aan de Kuukse elfkroegetocht. Ondanks dat Cuijk maar een klein plaats is in Brabant, is het centrum bezaaid met kroegen. De hele binnenstad staat op zijn kop. Gewapend met een heuse stempelkaart is het de bedoeling om in elke kroeg even een drankje te drinken én een stempeltje te krijgen. Je kan op twee verschillende manieren aan de kroegentocht meedoen; als recreant en als wedstrijdrijder. Het meest relaxt is meedoen als recreant, want dan kan je alles in eigen tempo doen. Als wedstrijdrijder bind je rolschaatsen onder en word je vastgebonden aan je teamgenoot. Samen rol je van kroeg naar kroeg om de wedstrijd te winnen. Een dolgekke bende dus.
Carnaval wereldwijd
Het 'heidense' carnaval wordt niet alleen in Nederland, maar in heel Europa gevierd. Zo vieren de Russen dit feest onder de naam Maslenitsa. Behalve Nederland wordt carnaval groots gevierd in Duitsland en in de meeste delen van België. Maar ook Zwitserland, Oostenrijk, Slovenië en Italië vieren carnaval. Zuid-Amerika is misschien wel het continent met het meest uitbundige en kleurrijke carnaval. Hieronder dan ook een kleine selectie van bijzondere carnavalssteden.
Keulen, Duitsland
Carnaval in Keulen is een echt volksfeest. De optochten, ook in de andere Duitse steden, worden meestal gehouden op 'Rosenmontag'. Tijdens deze kleurrijke parade presenteren de prins, de boer en de maagd zich, terwijl er meer dan één miljoen gekostumeerde toeschouwers om 'Kammelle' (snoepgoed) en 'Strüßjer' (kleine boeketjes) roepen. In Keulen vind je verder de typische 'buurtreders'; zittingen, optredens, verklede mensen en bier. Maar er is nog zoveel meer te doen tijdens het het Kölner Karneval!
Binche, België
Er gaat waarschijnlijk niet meteen een belletje rinkelen bij de naam Binche, maar het carnaval in deze Belgische plaats is zo uniek dat het in 2003 door UNESCO werd erkend. Het heeft de titel "Meesterwerk van het Orale en Immateriële erfgoed van de Mensheid" gekregen. Bijzonder dus. Wat het zo uniek maakt, zijn de anonieme folkloristische personages 'Gilles' die tijdens het carnaval naar buiten komen. De 'Gilles van Binche' zijn het bekendst. Alleen mannen mogen overigens Gille worden, dus als vrouw moet je toch een ander kostuum bedenken.
Venetië, Italië
Waar anders kan je carnaval op een unieke manier vieren dan in Venetië? Het wereldbefaamde carnaval in Venetië is mystiek en geheimzinnig. Hier vier je carnaval in een gracieus kostuum en met een masker. Het dragen van de maskers creëerde vroeger al de mogelijkheid om alle remmen los te gooien. Ongeacht rijkdom of stand, iedereen is tijdens carnaval gelijk. Het carnaval van Venetië is daarom het symbool van plezier, waar muziek en drank een grote rol in speelden. Het is nog steeds hét event van het jaar. Bijzonder om te aanschouwen, werkelijk magisch. Het excentrieke feest hier duurt maar liefst 12 dagen en eindigt op Aswoensdag. Wil je graag mee feesten in Venetië, zorg dan dat je je balboekje goed in orde hebt en op tijd kaartjes boekt. Meer weten over carnaval in Venetië, collega blogger Henriëtte schreef er een blog over.
Rio de Janeiro, Brazilië
Tja, dé hoofdstad van het carnaval kan natuurlijk niet ontbreken op dit lijstje. De hele stad is in de ban van dit feest. Het feest wordt voornamelijk gevierd door de bewoners van de krottenwijken. Hoogtepunt van het carnaval zijn de kleurrijke parades. Duizenden mensen willen een glimp opvangen van de voorbijrijdende praalwagens waarop schaars geklede dames zwoel staan te dansen. Sinds 1984 rijden de praalwagens door de Sambadrome, zodat de vele mensen kunnen plaatsnemen op de tribunes. De optocht is een serieuze competitie tussen de verschillende wijken en sambascholen. Wil je dus écht een keer carnaval vieren, dan moet je naar Brazilië. Collega blogger Henriëtte was in Rio de Janeiro tijdens het carnaval, lees haar ervaringen over het feest der feesten.
